Od lat zastanawiam się, czym jest poezja i jaki jest jej charakter na przestrzeni wieków. Definicja teoretycznoliteracka uwzględnia wiele aspektów i szczegółów. Synonim liryki - ars poetica.
Najbardziej precyzyjna jest jednak definicja - Poetry is what gets lost in translation. /Robert Frost/
To najlepsza dla mnie definicja poezji - to, co ginie w przekładzie. Istotą poezji jest brzmienie i subtelności między słowami, przestrzeń miedzy zwrotami, które czuje się myślą. Znać język to odczuwać tę przestrzeń, w której echolalia, paronomazje, onomatopeje, aliteracje, instrumentacja zgłoskowa...
All blameless joys on earth we find,
And all the treasures of the mind-
These be thy guardian and reward;
So prays thy faithful friend, the Bard.
/Robert Burns/
O, may I join the choir invisible
Of those immortal dead who live again
In minds made better by their presence; live
In pulses stirred to generosity,
In deeds of daring rectitude, in scorn
Of miserable aims that end with self,
In thoughts sublime that pierce the night like stars,
And with their mild persistence urge men’s minds
To vaster issues….
May I reach
That purest heaven—be to other souls
The cup of strength in some great agony,
Enkindle generous ardor, feed pure love,
Beget the smiles that have no cruelty,
Be the sweet presence of good diffused,
And in diffusion ever more intense!
So shall I join the choir invisible,
Whose music is the gladness of the world.
/George Eliot/
Laugh, and the world laughs with you;
Weep, and you weep alone;
For the sad old earth must borrow its mirth,
But has trouble enough of its own.
Sing, and the hills will answer;
Sigh, it is lost on the air;
The echoes bound to a joyful sound,
But shrink from voicing care.
Rejoice, and men will seek you;
Grieve, and they turn and go;
They want full measure of all your pleasure,
But they do not need your woe.
Be glad, and your friends are many;
Be sad, and you lose them all,—
There are none to decline your nectared wine,
But alone you must drink life’s gall.
Feast, and your halls are crowded;
Fast, and the world goes by.
Succeed and give, and it helps you live,
But no man can help you die.
There is room in the halls of pleasure
For a large and lordly train,
But one by one we must all file on
Through the narrow aisles of pain.
/Ella Wheeler Wilcox/
Oto poezja. Nie można jej tłumaczyć, by nie obedrzeć jej z ukrytych sensów i warstw brzmieniowych. Musi zostać zachowana w przestrzeni oryginalnej. I to jej największym bogactwem.
Jak przetłumaczyć takie poema?
i odejmować słowa od rzeczy
nie maleją
im nie ubywa
a odarte ze skóry
nieczułej długim wymawianiem
owoce!
o one!
oblewające się początkiem
o warzywa!
którym przybywa na wagach
o słowa!
wam
przypływa
rzecz
/Miron Białoszewski/
Poezja jest tajemnicą największą. Nie istnieje człowiek, który znałby wszystkie języki, a to znaczy rozumiał i czuł wszystko to, co ukryte zarówno w wyrazach i słowach, ale zarówno między nimi, gdzieś pomiędzy.
Może tam w tej przestrzeni ukryty jest Absolut?
